Heparyna jest jedną z najlepiej działających substancji leczniczych w terapii przeciwzakrzepowej. W medycynie wykorzystywana jest od 1938 roku i co roku ratuje życie wielu osobom dzięki zapobieganiu powstawania zakrzepów krwi.
Kto powinien przyjmować i na co stosuje się heparynę?
Heparyna jest zalecana w okresie okołooperacyjnym. Szczególnie istotna jest u pacjentów, u których z powodu urazu lub operacji następuje dość długi czas unieruchomienia. Stosowana jest jako profilaktyka i leczenie żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej. W formie zastrzyków stosowana jest także profilaktycznie i leczniczo w ciąży, szczególnie tej z obciążonym wywiadem położniczym. Niektórzy stosują ją nawet po to, by pozbyć się malinki. Na takie zastosowanie wykorzystywane są żele i aerozole podawane bezpośrednio na powierzchnię skóry.
W jakiej formie występuje heparyna?
Ampułkostrzykawki
Najbardziej popularną formą w jakiej można spotkać heparynę drobnocząsteczkową są zastrzyki w formie ampułkostrzykawek. Taka jednorazowa ampułkostrzykawka zawiera określoną dawkę tego leku. Zakończona cienką i niezwykle ostrą igłą ułatwia podanie podskórne leku.
Żele heparynowe
Heparyna w formie żelu stosowana jest zewnętrznie, szczególnie jako element wspomagający terapię doustną lub podskórną. Stosuje się je w ramach leczenia zakrzepicy żył powierzchniowych, żylakach kończyn dolnych, krwiakach podskórnych oraz stłuczeniach i wszelkiego rodzaju obrzękach. Można ją także stosować po to, by pozbyć się malinki.
Aerozole
Podobnie jak żele heparynowe stosowane są bezpośrednio na skórę. Charakteryzują się powierzchownym działaniem, dając dość szybki efekt poprawiający zdrowie, ale także wygląd.
Czy heparyna jest na receptę?
W zależności od tego, na co stosuję się heparynę, można dostać ją zarówno na receptę jak i bez recepty. Jest to popularny związek leczniczy i występuje w wielu preparatach leczniczych. Roztwory podskórne i dożylne zawsze wymagają wystawienia recepty przez lekarza prowadzącego. Heparyna w formie żelu lub aerozolu jest możliwa do dostania bez recepty,
Heparyna drobnocząsteczkowa w ciąży – tak zwany „zastrzyk miłości”
W wielu sytuacjach, gdy występują niepowodzenia położnicze, czyli albo poronienia albo długoletnia niepłodność – stosuje się heparynę drobnocząsteczkową. Umożliwia ona w zdecydowanej większości przypadków prawidłowe zagnieżdżenie się zarodka i jego rozwój, dając tym samym szansę na żywe urodzenie. Powodem do ich przyjmowania jest bardzo często trombofilia. Zastrzyki z heparyną towarzyszą mamom już od momentu starań o wymarzone dziecko, przyjmowane są także codziennie w ciąży oraz przez cały połóg. Lek ten pomaga uchronić zarówno matkę, jak i dziecko przed powikłaniami.
Heparyna a COVID
Aktualne informacje odnośnie stosowania heparyny w przebiegu COVID-19 jasno wskazują, że heparyna może zwiększyć rokowania ciężko chorych pacjentów. Pacjenci cierpiący na COVID-19 są zdecydowanie bardziej narażeni na wystąpienie epizodu zakrzepowo-zatorowego i statystycznie u ponad 50% chorych rozwinie się groźna dla życia zakrzepica. Heparyna zapobiega powstawaniu zakrzepów i działa przeciwzapalnie. Przyjmowanie heparyny z zalecenia w innej jednostce chorobowej może okazać się korzystne z tego względu, że lek ten prawdopodobnie zapobiega dostawaniu się wirusa do komórek naszego organizmu.
Heparyna a kwas acetylosalicylowy – czy to to samo?
Wiele osób analizując działanie heparyny i popularnych tabletek z kwasem acetylosalicylowym może błędnie wywnioskować, że mają one podobne działanie.
Ryzyko wystąpienia zakrzepicy na skutek hamowania czynników krzepnięcia zmniejsza się dzięki odpowiedniej farmakoterapii – na co stosuje się heparynę. Kwas acetylosalicylowy natomiast przyjmuje się po to, by zapobiegać wystąpieniu zawału serca.
Stosowanie tych leków jednocześnie należy szeroko omówić z lekarzem prowadzącym, gdyż ich działanie może prowadzić do występowania różnego rodzaju niepożądanych krwawień i innych skutków ubocznych.
Jakie badania warto wykonywać podczas przyjmowania heparyny?
Aby skutecznie monitorować dobór dawki warto w laboratorium kontrolować takie parametry krwi, jak:
- D-dimery – podwyższony wynik może wskazywać na nadkrzepliwość,
- APTT – pozwala na ocenę prawidłowego działania układu krzepnięcia,
- płytki krwi – jako element badania morfologii,
- anty-Xa – jest to pośredni pomiar stężenia heparyny we krwi.
Kiedy wykonywać zastrzyki z heparyny – rano czy wieczorem?
Nie ma większego znaczenia godzina, o której przyjmowane będą zastrzyki. Ważne jednak, by wykonywać je codziennie o tej samej godzinie. Poranna iniekcja może być przydatna w momencie konieczności wykonywania badań laboratoryjnych (na badanie anty-Xa trzeba pobrać krew równo 4 godziny od przyjęcia zastrzyku).
