Awitaminoza jest problemem nadal występującym, mimo dostępności różnego rodzaju suplementów, świeżych warzyw i owoców oraz postępów w medycynie. Niekiedy za jej powstanie odpowiada mało higieniczny styl życia i brak zbilansowanej diety, czasem jednak powody powstania niedoboru witamin są bardziej złożone. Jakie są jej objawy i jak uniknąć awitaminozy?
Czym jest awitaminoza?
Awitaminoza to zespól objawów chorobowych, towarzyszących niedoborom określonej witaminy w organizmie. Wyróżnia się dwie główne przyczyny niedoborów witamin:
- awitaminozę pierwotną, wynikającą z niedostarczania odpowiedniej ilości witaminy do organizmu, czyli zbyt niską jej podażą;
- awitaminozę wtórną, wynikającą ze złego wchłaniania i przyswajania witaminy, pomimo jej odpowiedniej podaży.
Objawy niedoborów witamin są różne, w zależności od tego, której witaminy jest zbyt mało. Zwykle nasilają się wraz z upływem czasu i przedłużaniem się niedoboru. W większości wypadków, objawy awitaminozy pierwotnej są możliwe do usunięcia po zapewnieniu odpowiedniej podaży witaminy, której dotyczył brak. W sytuacji problemów z wchłanianiem, spowodowanych na przykład dysfunkcją przewodu pokarmowego lub wątroby, sytuacja może być poważniejsza.
Niedobór witamin – objawy i przyczyny powstawania
Witaminy to drobnocząsteczkowe związki organiczne, pełniące w organizmie funkcje regulacyjne. Choć nie stanowią budulca i nie dostarczają energii, ich niedobory prowadzić mogą do poważnych zaburzeń funkcjonowania organizmu. Brak zbilansowanej diety, znaczna ilość używek, ale także problemy z wchłanianiem powodują czasem niedobory witamin-objawy ich mogą być różne w zależności od tego, której witaminy brakuje.
Do najważniejszych symptomów awitaminozy, w przypadku braku poszczególnych witamin, należą:
- witamina A – zaburzenia widzenia, tzw. kurza ślepota;
- witamina D – brak w okresie wzrostu powoduje krzywicę, w wieku dorosłym osteoporozę, prowadzi do niedoborów odporności;
- witamina K – brak wywołuje zaburzenia krzepliwości, a tym samym wydłużony czas gojenia się ran, krwotoki, zaburzenia pracy jelit;
- witamina C – niedobór dawniej prowadził do szkorbutu, jednak obecnie, ze względu na dostępność świeżych warzyw i owoców w diecie przez cały rok niemal nie występuje;
- witamina B1 – niedobór wywołuje beri-beri, chorobę atakującą układ neurologiczny i sercowo-naczyniowy;
- witamina PP – jej brak jest przyczyną pelagry, której objawami są nadwrażliwość na światło, biegunki, wymioty, bolesność języka oraz w późniejszej fazie zaburzenia psychiczne
- witamina B12 – anemia megablastyczna, zaburzenia widzenia, problemy psychiczne i neurologiczne.
Awitaminoza – objawy. Jakie badania wykonać?
Podejrzewając u siebie awitaminozę, warto zgłosić się do lekarza i wykonać badania laboratoryjne, pozwalające na potwierdzenie ewentualnej awitaminozy. Niektóre z objawów bratków witamin są na tyle niecharakterystyczne, że dotyczyć mogą wielu jednostek chorobowych, stąd też wyniki badań laboratoryjnych mogą się okazać pomocne w postawieniu właściwej diagnozy i wdrożeniu leczenia. Do najczęściej zlecanych należą:
- morfologia krwi obwodowej,
- pomiar stężenia markerów witaminy D,
- analiza stężenia witaminy B12, homocysteiny i kwasu foliowego,
- badanie poziomu witamin A, E, C.
Potwierdzenie występowania niedoborów powinno uruchomić dalszą i wdrożenie odpowiedniego leczenia (np. suplementacji).
